E. du Perron
aan
G.M.G. Douwes Dekker
Tjitjoeroeg, 17 juli 1937
Tjitjoeroeg, 17 Juli.
Waarde Heer Douwes Dekker,
Veel dank, bij voorbaat, voor de moeite die u zich gaf! Mijn excuses, overigens, voor de vieze smaak die 't u bezorgd moet hebben; maar zoo hebt u dan weer een idee van mijn onlusten! Deze Saks schreef nl. nog 10 × zooveel; dat komt nu allemaal binnenkort - en na 10 jaar! - in dat jubileum-boek! En men vindt dezen o.h. daverend, in Holland. Ziehier wat de Nwe Rott. Crt.4752 over dit stuk juist (dat ik u zond) ten beste gaf:
‘Van J. Saks is er een intelligente, onpartijdige en van een superieure wetenschappelijke gedocumenteerdheid getuigende studie over: Het Ontslag v. E. DD. (enz). Zonder dat dit afdoet aan onze opinie over den schrijver Multatuli, verricht Saks zeer nuttig werk door ieder, die niet door onkritische heldenvereering verblind is, er volledig - en in zijn gewonen voortreffelijken en voornamen stijl - van te overtuigen dat Douwes Dekker welbewust bij zijn ontslagneming het belang van de Lebaksche bevolking opofferde aan de bevrediging van zijn ijdelheids- en andere impulsen. Dat Multatuli eenvoudig omtrent dit ontslag een averechtsche voorstelling van zaken heeft gegeven om zelf de mooie rol te spelen, valt o.i. door geen redelijk denkend mensch na lezing van Saks' betoog, langer te ontkennen’.
En zoo zal de heele nederl. kritiek zijn als het boek verschijnt. Deze toon v. Saks is voor Holland 100% adaequaat!
Jammer, inderdaad, dat u voorloopig niet hier kunt komen. Maar dan later toch eens?
Hebt u de Brieven v. Mult. aan R. v. Eys. niet? Met hartelijke groeten, steeds gaarne uw
EdP.