De smalle mens
Toelichting
Kees Snoek in Het leven van een smalle mens:
Veel van de in het tijdschrift Forum verschenen opstellen zijn gebundeld in De smalle mens. In het exemplaar dat Du Perron aan Ter Braak schonk schreef hij: ‘Voor Menno,/ wiens eigen belang vaak genoeg/ samenviel met dat van deze/ smalle mens, naast wie hij zo/ lang tegen Jan Lubbes streed.// Eddy// Parijs, Oktober ’34.’ Du Perron droeg dit uitgesproken Forum-boek echter niet op aan Ter Braak, maar – enigszins verrassend – aan Adriaan Roland Holst. Wellicht wilde Du Perron de indruk vermijden, dat de twee wapenbroeders elkaar wederom de bal toespeelden, maar ook inhoudelijk was er reden te over om juist deze bundel niet aan Ter Braak op te dragen. Du Perrons insisteren op een geestelijke elite verdroeg zich beter met de aristocratische wereldbeschouwing van Roland Holst dan met Ter Braaks herwaardering van het democratische bestel.
De smalle mens opent met een brief aan J[any], waarin de strategische betekenis van de opdracht duidelijk naar voren komt. Juist Roland Holst, wiens afzijdigheid inzake de literatuurpolitiek vermaard was, kreeg een boek gepresenteerd zo vol met polemiek. Du Perron vroeg zijn vriend dit boek met zijn ‘violent streven naar afzijdigheid’, te aanvaarden ‘als een vorm van leven’ en tevens als ‘een reëel blijk van hoogachting’. De opdracht aan Holst was tevens het bewijs van een vriendschap die ondanks wrijvingen en teleurstellingen had standgehouden. Du Perron waardeerde in Holst zijn ‘reëele zuiverheid en hoogheid, bij alle inzinkingen en vermoeienis’. Roland Holst op zijn beurt was vol bewondering voor de prestatie van zijn vriend. Het stond voor hem vast, dat Du Perron zich in De smalle mens als essayist volledig had waargemaakt.
Uit Batten/Stols:
1934
43. DE SMALLE MENS
[Uitgeversmerk]. MCMXXXIV. N.V. Em. Querido's Uitgevers-Mij. Amsterdam.
288 blz. 14,5 x 21. Band van groen linnen, in goud bestempeld met auteursnaam, titel en uitgeversmerk. Omslag van crèmekleurig papier, bedrukt met denzelfden tekst als van den band.
Opgedragen met een brief aan A. Roland Holst, gedateerd Parijs, Juli '34. Motto's van D. H. Lawrence en Stendhal. Bevat dagboekbladen en essays uit 1931-1934, grootendeels oorspronkelijk in „Forum" gepubliceerd.
N.B. In de nalatenschap werd een door E. du Perron herziene tekst van De Smalle Mens gevonden, bestemd voor den herdruk in de Verzamelde Werken van den auteur.
Aantekeningen
De eerste druk is de enige afzonderlijke uitgave van De smalle mens. Een herziene en uitgebreide versie van de tekst is aangetroffen in Du Perrons nalatenschap. Deze is opgenomen in deel 2 van het Verzameld werk (Amsterdam, G.A. van Oorschot, 1955; p. 395-747). In de jaren ’60 publiceerde Van Oorschot De smalle mens – tezamen met Uren met Dirk Coster – in twee delen in de zgn. STOA-reeks. Van deze uitgave is in de jaren ’70 een fotografische herdruk uitgebracht in één deel.
Klik hier voor oa. een e-book-bestand en een pdf bij de DBNL.