17. E. du Perron aan J. Gans: Parijs, 27 oktober 1934

Parijs, Zaterdag.

Beste Gans,

Hierbij de brief terug. Er staan heele goede stukken in, toch zou ik er veel met je over te bepraten hebben. Ik zie nl. in Moskou toch veel goeds, nu ik de rapporten gelezen heb. Ik zal erover schrijven in Forum (Jan. a.s.). Maar mijn oordeel zou je eerder remmen dan aanvuren in dit geval; het lijkt mij veel beter dat je voor jezelf formuleert wat je ervan denkt.

Als Q. je niet ijlings een ex. Sm. M. geeft, schrijf er mij dan om, dan stuur ik je een ex. van hier. Dus vraag hem omgaand - zeg dat je erover schrijven wilt in het blad van Sneevliet78 of elders - en meld mij den uitslag. Ben zeer benieuwd naar het stuk van Kramers. Hart. groeten van je

EdP.

In haast en drukte!

Ik lees nu Goriély.79 Zelfs daarin zijn opmerkelijke details. Ben erg bezig met dit alles; zoek te begrijpen, etc.

Wat zich niet in maar onder het congres in Moskou80 afspeelt - cultuurhistorisch gesproken, lijkt mij van het allergrootste belang voor de ‘wereldliteratuur’. Dat het fascisme dat heeft helpen veroorzaken is ook zeker: zoo wordt dus een goed geboren uit een kwaad (symbool: autodafé van boeken). Daarnaast kan de Pen-club-toon, etc. - die er natuurlijk ook geweest is - mij niet veel meer schelen. Misschien zie jij te veel de oppositiefiguur alleen in het individu - dat nu trouwens door de Sovjet-Unie met kracht omhelsd wordt, ondanks veel imbeciels in de betoogen van Radek,81 Gorky, etc.