vorige 
de roode vloot
door frank vengeur
‘Hare Majesteit de Koningin begeert, dat de soldaten met zachtheid en menschlievendheid worden behandeld; dat hen nimmer onrecht worde aangedaan...... dat de officieren hen leiden, besturen en beschermen met die zorg en belangstelling, welke zij verschuldigd zijn aan mannen, van wier dapperheid en gehoorzaamheid zij een gedeelte van hunnen roem te verwachten hebben.’
1916
Massale vergadering der matrozen en mariniers in het marinegebouw te Soerabaia.
De voorzitter van den marinebond staat temidden van een groote groep druk gesticuleerende matrozen, die zichtbaar opgewonden zijn.
‘Kalm nou, kameraden, verlies jullie het hoofd niet!’......
Verwarde stemmen, die met heeschen klank getuigen van aangedaan onrecht klinken uit de steeds aangroeiende groep op. Het zijn de kreten van wreed gefolterde dieren, die eindelijk, sarrensmoe, het laatste restant van militaire lankmoedigheid afschudden.
‘We verdommen het langer!’ Laat de vlootcommandant en de gouverneur-generaal d'r bij d'r eigen maar laten opvreten door de wandluizen!......
Mannen, vrienden, luistert jullie nu! Heb ik jullie ooit alleen laten staan?
‘Nee, nee!’ klinkt het uit de zaal. Andere stemmen: ‘'t Gepest moet nou uit zijn! Dat zijn geen hospitalen, grafkelders zijn het, we worden er vermoord!’
‘Kalm nou, mannen!’......
‘Niks kalm. We zijn veel te lang kalm geweest. De straat op! We gaan betoogen!’
‘Ja, we gaan betoogen’ schalt het nu uit honderden schorre kelen, waaruit verontwaardiging naar buiten golft.
‘Goed, vrienden, gaan jullie betoogen, maar de bond blijft er buiten!’
Verrek met je bond! We hebben nou lang genoeg geconfereerd en ons laten pesten.
Een laatste poging van den burgerleider, de opgewonden massa tot rede te brengen:
‘Maar als er bloed zal vloeien?’
‘Dondert niet! We gaan betoogen! De straat op mannen!’
Een lange stoet stelt zich op voor het marinegebouw. De fotograaf, die al te voren gerequireerd is geworden, neemt een foto en de stoet revolteerende militairen stelt zich in beweging. Luid schallen de tonen der ‘Internationale’ uit honderden opstandige harten:
Ontwaakt, verworpenen der aarde......
Politie...... Sommatie...... ‘Doorloopen mannen!’ ‘Loopt ze onder de voet!’
‘Terug mannen. Deze betooging is niet toegestaan!’
De inspecteur van politie trekt zijn revolver en sommeert met lijkbleek gelaat om terug te keeren.
De militairen negeeren de sommatie van den politieman en van hun bondsleider. De leuzen, schreeuwende aanklachten tegen militaire uitbuiting en slavernij worden hoog boven de stoet gedragen:
Op naar het hospitaal!
Wij protesteeren:
tegen het vuil
tegen het voedsel
tegen wandluizen!
Wij eischen:
behoorlijke behandeling.
Beschilderde doeken, waarop een wandluis als een schildpad is geteekend en het vuil der ziekenzalen allegorisch is afgebeeld, worden medegedragen.
De voorsten, die in de loopen der politierevolvers kijken, wijfelen even, doch de anderen dringen op.
Een schot! Nog een, gevolgd door strijdkreten der militairen en meerdere schoten. Vier gewonden worden uit de rijen gedragen....
Veertien dagen daarna getuigt de lieftallige dochter van den gouverneur-generaal, die eens naar dat hospitaal, waarover zoo'n drukte wordt gemaakt, komt kijken, dat het een wit gepleisterd graf gelijkt......
1918.
De telegraaf van de Zeven Provinciën seint de bevelen van den commandant niet meer naar de machinekamer. Er ontbreken sluitstukken aan de kannonen, waarbij gewapende mariniers op post staan. De op de bak verzamelde matrozen zingen het eene strijdlied na het andere. Een officier, die hen beveelt het zingen te staken, wordt uitgelachen en vriendelijk geadviseerd zich naar het halfdek te begeven bij zijn collega's.
Eenige maanden daarna sijpelen berichten door over muiterij aan boord van de ‘Koningin Regentes’, die in de Molukken rondvaart. Latere berichten melden uitvoerig, dat tachtig matrozen en mariniers gevangen zijn genomen en onder strenge bewaking in het fort te Makassar gevangen zijn gezet. De oorzaken waren de onmenschelijke straffen, die volgens het persoonlijk verlangen van de calvinistische Landsvrouwe in Den Haag immer rechtvaardig dienden te worden toegepast!
Stinkend vleesch en slechte rijst werd niet langer door Janmaat gevreten, evenmin als op de Potemkin!
Resultaat: Vijf en veertig jaren gevangenisstraf op het eiland Onrust, van welk pest-oord later eenige lijken van jonge arbeiderszonen werden weggehaald om in de zwarte aarde te worden gestopt......
Groeiend verzet op de gansche vloot! De revolutie in Rusland, revolte op de Duitsche vloot, heldhaftige strijd der matrozen op de Fransche vloot. De weerklank ook in Indonesië, waar de matrozen, nu ook voor het eerst in de geschiedenis vereend met opstandige soldaten van het koloniale leger.
De eerste Maandag, waar Sneevliet, destijds de leider der communisten, de Russische revolutie den matrozen ten voorbeeld stelt.
Soldaten, die zich niet langer door de laffe beulen van het christelijk gouvernement, edele nazaten van J.P. Coen, het lichaam tot een bloedige brij door den rotan wenschen te laten geeselen.
DE REVOLUTIE SCHRIJDT VOORT!
1933.
Na een tiental jaren van schijndemocratie en opruiming van opstandige elementen bij de vloot en de godsvrede tusschen deformistische bondsleiders en ministers.
MUITERIJ AAN BOORD DER ‘ZEVEN PROVINCIËN’.
Oorzaken: Gageverlaging......
En de militaire pesterijen? En het lange, gedwongen verblijf onder de moordende zon van Indië? En de wandluizen en stinkend vleesch?
Doch zelfs, als het ware, dat gageverlaging tot zulk een daad, kon ontbranden, dan dient de bourgeoisie daarin de vooruitgang van het socialisme te zien.
Gageverlaging...... Solidariteit met gevangen gezette kameraden, de daadwerkelijke eenheid, die in 1918 nog ontbrak!
De nieuwe fase in den strijd, ondanks fascisme, in den strijd van het prolitariaat!
Zeven Provinciën....
Acht en twintig dooden - Drie en twintig gewonden.
Orde en Gezag zijn hersteld. Hare Majesteit de Koningin begeert....
Eerbied den dooden, rooden muiters!