De bewijzen uit het pak van Sjaalman
Toelichting
Uit een brief aan H. Marsman, 10 november 1939:
Ik vond in het Multatuli-museum een heel pak nooit gepubliceerde dokumenten over Lebak, door niemand zelfs ooit bestudeerd en toch van veel belang. Het is allerzonderlingst, dat al die heeren bij de laatste Multatuli-herdenking weer aan 't pennen zijn gegaan, zonder eens in dit museum te kijken, waar deze papieren—niets meer of minder dan `het pak van Sjaalman'!—sinds eind 1932 te consulteeren zijn. Ik heb de boel al persklaar gemaakt en zoek nu een uitgever ervoor.
Uit een brief aan G.M.G. Douwes Dekker, 7 maart 1940:
Ik ben overigens nog lang niet aan het eind van mijn bataille voor Multatuli, want het fatsoenscanalje heeft de gelegenheid aangegrepen en met lust overal geblazen van: zie je nou wel wat een rotvent het was. U krijgt binnenkort dus meer,—als de Duitschers ons vóórdien niet platloopen. U krijgt mijn antwoord aan de Schoondochter, getiteld Multatuli en de Luizen, en mijn 3e boek inzake Lebak: De Bewijzen uit het Pak van Sjaalman. De 2 lijken niets op elkaar wat toon betreft, want zoo polemisch als het eerste is, zoo `wetenschappelijk' het tweede.
Uit Batten/Stols:
1940
60. DE BEWIJZEN UIT HET PAK VAN SJAALMAN
Nieuwe dokumenten betreffende de Havelaarzaak en Lebak. Uitgegeven door E. du Perron. A. A. M. Stols, Rijswijk, z.j. [1940].
136 (waarvan 2 blanco) + VIII blz. '5,5 x 23. Band in bruin linnen waarop in goud gestempeld auteursnaam, titel en uitgeversmerk.
Geel stofomslag in zwart en bruin bedrukt (ontwerp H. Salden).
Met 4 portretten. Nawoord gedateerd : Den Haag, November 1939.
Opdracht: Aan C. de Hart.
N.B. 1) Dit boek werd gezet in het voorjaar van 1940 en geheel door E. d. P. gecorrigeerd. Het verschijnen van dit boek, de bekroning van zijn onderzoekingen naar de Lebak-zaak, heeft de schrijver niet meer mogen beleven. Het boek werd in den handel gebracht in Juli 1940.
2) Volgens het nawoord wenschte E. d. P. dit boek als een tweede supplement op De Man van Lebak beschouwd te zien, zooals Multatuli, Tweede Pleidooi er het eerste supplement van was.
3) In de nalatenschap werd een tekst gevonden, die onder den titel De Man van Lebak samengesteld werd uit de bewerkte teksten van De Man van Lebak (1937) , het 2de deel van Multatuli, Tweede Pleidooi (1938) en De Bewijzen uit het Pak van Sjaalman (1940).
Deze tekst vormt aldus een volledige biografie van Multatuli van 1820-56 en is bestemd voor een toekomstige uitgave in de Verzamelde Werken van E. du Perron. Als vervolg op deze biografie had E. d. P. het voornemen het verdere leven van Multatuli van 1856-87 te beschrijven in een boek, dat hij Multatuli, de Schrijver zou hebben genoemd. (Vgl. Multatuli, Tweede Pleidooi, blz. '54).
Aantekeningen:
De bewijzen uit het pak van Sjaalman, Nieuwe documenten betreffende de Havelaarzaak en Lebak werd na eerste verschijning niet herdrukt. De inhoud werd door Du Perron verwerkt in de kopij voor een herziene en uitgebreide herdruk van De man van Lebak. Deze verscheen voor het eerst in 1948 bij uitgeverij Contact in Amsterdam, als deel 4 van Verzameld werk.