Het eeuwfeest van Jules Verne
1828-1928

ARME Jules Verne!

Tevergeefs zoekt men zijn naam zoowel in de meeste boeken over literatuurgeschiedenis als in het meerendeel der wetenschappelijke werken, beide minder gastvrij dan woordenboeken. Een verwonderlijk lot voor een man, wiens bestaan de encyclopedieën vermelden, en een lot waar niemand tegenop schijnt te komen. Was hij een schrijver? Ongetwijfeld, als men daarmee bedoelt, dat Jules Verne veel geschreven heeft... Een geleerde? Maar hij heeft zijne hypotheses zevenmijlslaarzen aangetrokken. Schreef hij avonturenromans? Het fantastische in zijn werk is slechts de uiterste consequentie van zijne glasheldere rede-

neering... Een idealist soms? Misschien, als het ideaal voor hem niet alleen bestond in de menschelijke overwinning op de natuurkrachten ... Een realist? Ook die benaming past hem niet, want zijn ideaal van algeheele beheersching der stof heeft hem het eenige werkelijk practische vraagstuk doen vergeten, nl. het zoeken naar levensgeluk, geheel verschillend en misschien zelfs tegengesteld aan het zoeken naar materieelen vooruitgang.

Ja, arme Jules Verne!... Noch schrijvers, noch geleerden, noch dichters of denkers zullen hem ooit als één der hunnen beschouwen ...

Zijne werken zijn echter in nog geen tachtig jaar over de geheele wereld verspreid - van 1863 tot het begin dezer eeuw.

Als een waardevolle kiem hebben zijne fantasieën de hoofden der kinderen vervuld, een geniaal publiek, waardoor Jules Verne werd begrepen, dat zonder in bespiegelingen te vervallen, zijn werk in zich omdroeg tot steeds grooter voldragenheid en rijkdom. Dit geval, hetgeen men als alleenstaand kan beschouwen, van een schrijver, wiens werk kinderdroomen heeft bevredigd alvorens de verwezenlijking zijner denkbeelden te hebben gezien, dit geval is een nadere beschouwing waard, temeer daar ons de gelegenheid wordt geboden om er de ontwikkeling van te bestudeeren en er het eeuwfeest van te herdenken.

Sedert het jaar 1863, toen ‘Cinq semaines en ballon’ uitkwam, heeft iedere vooruitgang op 't gebied der poolexpedities, der oceanographie, van het automobilisme, de luchtvaart, de electriciteit, de draadlooze telegraphie, de televisie, een deel van Jules Verne's toekomstvoorspellingen in vervulling doen gaan.

Het Woord is in metaal en beweging omgezet. In tegenstelling met Dorian Gray's portret, is het beeld verflauwd door toedoen van een model, dat de schilder alleen in den droom had gezien. En dit kritieke oogenblik, waarop zijn werk, dat ‘potentieel’ was, krachtig, maar niet voor dadelijke toepassing geschikt, ons nog slechts een karikatuur van den tegenwoordigen tijd toeschijnt, dit oogenblik valt samen met de herdenking van Jules Verne's 100^sten geboortedag, op 8 Febr. a.s.

Als het waar is, dat de toovenaar onzer kinderjaren eenige hedendaagsche denkers sterk beïnvloed heeft, behoort men dit dan niet een zóódanige ruchtbaarheid te geven, dat het een oogenblik het geronk der moderne machines, die hij voor het eerst in gedachten heeft gehoord, overstemt - een geraas, dat ons nu verhindert den naam van Jules Verne duidelijk te vernemen?

PIERRE DE SAINT-PRIX